Met het thema bedoel ik inderdaad de melodie zoals die in de realboeken staat. De harmonie volgen noem ik begeleiden. Ik gebruik zelf ook vaak losse snaren als referentie als ik studeer hoor. Maar als je samenspeelt, hoeft dat natuurlijk niet; dan is er altijd wel een andere muzikant (bijv. pianist of gitarist) die als referentie kan dienen.
Ik wil een begrip introduceren: horizontaal en verticaal spelen. Wat ik bedoel: uitgaande van contrabas spelen kun je, als je binnen een toonladder speelt, dat op de klassieke manier doen en, als je bijvoorbeeld omhoog gaat, dat zoveel mogelijk op één snaar doen.Dat betekent dat je na twee noten van positie wisselt (tenzij je vingers ongelooflijk lang zijn). Klassieke bassisten pakken het zo aan. Dit doen ze omdat de toon verandert als je strijkt en van snaar wisselt – wat vaak onwenselijk is midden in een loopje. Plukkers hebben niet of nauwelijks last hiervan. Op één snaar blijven noem ik de verticale speelwijze.
Bij de horizontale speelwijze speel je zoveel mogelijk in één positie als de noten het toelaten. Lekker rustig en overzichtelijk, zonder dat gespring van de linkerhand (in het geval van rechtshandige bassisten). Gewezen basgitaristen zonder klassieke opleiding (zoals ik) pakken het meestal zo aan.
De laatste tijd dwing ik mezelf in mijn oefenuurtjes om zoveel mogelijk volgens de verticale benadering te spelen om mijn grenzen te verleggen. (Ik speelde heus niet altijd volgens de verticale benadering, maar wel heel vaak.) Het mooie van de verticale benadering is, dat het het makkelijkste is als je een loopje improviseert om, vooral als het om een snel loopje gaat, alle tonen van de desbetreffende toonladder te gebruiken, want je wilt natuurlijk de positie waarin je zit wel benutten en allebei de noten spelen die mogelijk zijn op dat moment. Dit contrasteert met wat makkelijk is als je snel wilt spelen in één positie. Dan sla je gewoon wat noten over. Dus als je bijvoorbeeld een snel loopje wilt spelen in A mineur en je wijsvinger staat op de A op de E snaar, zul je gebruik maken van de noten A B D G A C en D (van laag naar hoog).
Idealiter laat je je natuurlijk leiden door wat je in je hoofd hoort en niet door wat makkelijk is voor je vingers. Maar ja, de werkelijkheid is toch dat wij bassisten daar niet altijd even consequent in zijn en soms (of moet ik zeggen vaak?) voor de makkelijkste weg kiezen. De weg om dit probleem van het kiezen van de makkelijkste weg op te lossen, is volgens mij zo bedreven worden, dat alles makkelijk wordt. Want uiteindelijk klinkt muziek het allerbeste als we volgen wat we in ons hoofd horen en niet als we spelen wat makkelijk is. Deze overtuiging heb ik al heel lang en die drijft me er voortdurend toe om mijn techniek te verbeteren. Hoe beter mijn techniek, hoe beter ik kan spelen wat zich in mijn hoofd afspeelt.
Het levert me veel op, die afstemming op de verticale benadering tijdens mijn oefenuurtjes. Natuurlijk is het niet de bedoeling dat ik mezelf op die manier afstem als ik live speel: zoals ik al probeerde te zeggen, wordt mijn spel pas muziek als ik speel wat ik in mijn hoofd hoor en mijn hoofd trekt zich niets aan van dit theoretische verhaal. Maar het grappige is dat ik allerlei melodische ontdekkingen doe door deze afstemming en al die ontdekkingen maken vervolgens deel uit van wat zich tijdens een improvisatie in mijn hoofd afspeelt of gaat afspelen. Mijn mogelijkheden worden dus flink uitgebreid!
Even een update; oefenen op verticaal spelen heeft me vreselijk veel opgeleverd. Ik roets over mijn C snaar (jaja, ik heb een hoge C snaar) alsof het niets is tot ver in de duimposities. Ik leer nu ook om hetzelfde te kunnen op mijn andere snaren, al vraag ik me af of het zinvol is om het op andere snaren te leren dan mijn G snaar en/of mijn D snaar, aangezien supersnelle noten de neiging hebben om als een brei te klinken als je lager komt.
... al vraag ik me af of het zinvol is om het op andere snaren te leren dan mijn G snaar en/of mijn D snaar, aangezien supersnelle noten de neiging hebben om als een brei te klinken als je lager komt.
Haha! Dat geeft mij weer voer voor een andere discussie en voor de poll op de homepage over snel spelen op een contrabas!
Wat wel leuk is, is dat je, als je heel snel speelt op de laagste snaren, het echt kunt laten donderen. Dat spettert en grijpt je bij de strot, vind ik. Het is een effect dat ik nog niet gehoord heb bij andere contrabassisten, dus mogelijk ga ik jullie daarmee verrassen. Nu ik dit zeg, blijkt waarschijnlijk vanavond al dat de halve wereld dit doet (sinds zeer kort), zo gaat het meestal. Aan de andere kant: het valt technisch niet mee om het voor elkaar te krijgen, dus misschien breng ik hier iets nieuws. ik heb het nog niet vastgelegd op CD, maar met de volgende CD van het Philip Baumgarten Trio gaat dat zeker lukken, want het zit sinds kort vast in mijn spel. Dat moet je horen!
PS: nu ik dit hier zeg, is het effect natuurlijk dat ik collega contrabassisten op een (prachtig) idee breng. Goed zo! Do it! Hoog tijd dat de mogelijkheden van de contrabas maximaal worden uitgebuit!
Ik merk dat snel spelen op de laagste snaren bij nader inzien helemaal niet een brei hoeft te worden. Als ik die noten technisch goed speel (wat een hele kunst is), komen ze eigenlijk glashelder door. Toch een kwestie van oefenen dus.
