Alles wat met bassen te maken heeft is welkom!
Ik heb me weleens afgevraagd waarom een bas niet in grote tertsen wordt gestemd in plaats van in kwarten. In dat geval heb je aan vier vingers genoeg om een chromatische toonladder in hoge posities te kunnen spelen zonder met je duim van positie te wisselen.
Als je de lage snaar als een E stemt wordt de stemming van de losse snaren dan E, Gis, C, E. De hoge snaren komen dan wel wat te los te staan. Een ander optie is bijvoorbeeld F, A, Cis, F. Hierbij houdt de A snaar zijn spanning, is de lage F-snaar een halve toon hoger, de Cis snaar een halve toon lager en de hoge F snaar een hele toon lager. Dit gaat denk ik nog wel zonder dat er voor deze stemming speciale snaren ontwikkeld moeten worden.
Ik heb mijn gitaarsnaren eens zo gestemd en er is in eerste instantie niet op te spelen maar dat komt omdat de bestaande stemming in kwarten zo ingesleten is. Ik vraag me af hoe lang het duurt om eraan te wennen en of deze stemming dan geen grote voordelen heeft bij het spelen in hogere posities. Je zult vooral voordeel ervaren als je melodien speelt waar niet alleen de normale tonen uit een majeurtoonladder in zitten.
komaan adriaan,
gewoon gaan.
breng ons de alternatieve stemming:
de adriaan-stemming oftewel de grote-tertsen-stemming,
met bijgeleverde techniek uiteraard.
dankjewel.
speelt Charles Mingus zijn Summertime op Mingus Three dan verticaal of horizontaal (of beide)?
is dat wel verticaal te spelen of zijn er toch grenzen?
volgens Philip zijn uitleg is dit verticaal te doen.
ofwel heb ik het verkeerd geïnterpreteerd.
Maar waarom zou je het volledig verticaal willen spelen? Het gemak dient de mens. Of strijk je dat thema? Horizontaal spelen is in principe makkelijker bij zo'n thema – al is het maar net wat je gewend bent natuurlijk. Ik ben op zoek geweest op YouTube, maar kan geen filmpje vinden van Mingus die Summertime speelt, zodat moeilijk te zeggen valt hoe hij het nu precies aanpakt. Overigens: wel eens opgelet hoe Coltrane erin komt bij zijn solo? Als je er zo in wilt komen, zou je vrijwel zonder uitzondering voor de verticale benadering op de contrabas moeten kiezen. En het is prachtig hoe Coltrane dat doet (vind ik in elk geval), dus er valt veel voor te zeggen.
Kijk eens in het eerste boek van Hein vd Geyn's bas methode op pagina 390 (ook te vinden op http://www.comprehensivebassmethod.com/book%20l.html en dan klikken op "Chords with open strings". Hij beschrijft daar een methode om een flinke, maar vloeiende, horizontale sprong te maken. Hij maakt hier zelf in zijn spel veelvuldig gebruik van.
Gr. Koen
Ik heb nooit zo begrepen waarom je losse snaren zou willen spelen (behalve de lage E natuurlijk, dat kan nou eenmaal niet anders). Het nadeel van losse snaren is niet alleen dat je niets meer met de toon kunt doen (je kunt bijvoorbeeld geen tremolo meer spelen), maar ook dat je, als je op dezelfde snaar verder gaat, je die snaar opnieuw naar beneden moet brengen. wat vertraging oplevert als je heel snel wilt spelen. Ik heb ook last van dat effect als ik naar een andere snaar ga; je moet toch je hand optillen en weer naar beneden brengen en dat hoeft dus niet als je geen losse snaren speelt. Voort mij geen losse snaren hoor.
Ondanks dat je de toon van een losse snaar niet kunt veranderen heeft het gebruik van losse snaren toch ook een aantal voordelen. Het eerste voordeel heb ik al eerder genoemd en dat is dat in de eerste positie een chromatisch toonladder te spelen is zonder de duimpositie te wijzigen. Maar ook andere toonladders zijn in de eerste positie gewoon gemakkelijker te spelen dan in hogere. Het tweede voordeel is dat als je gewoon een melodie in de laagste positie speelt, de vingers van de linkerhand telkens even ontspannen als een losse snaar gespeeld wordt. Daardoor speelt de eerste positie gewoon gemakkelijker dan hogere posities en veel bassisten beperken zich daarom tot de eerste positie. Het derde voordeel is dat de losse snaren, mits zuiver gestemd, een referentie geven voor de stemming. Als je lange tijd achter elkaar in hoge posities speelt (zonder een ander instrument waar je voor de stemming steun aan ontleent) dan kan de toonhoogte gemakkelijk verlopen als je geen absoluut gehoor hebt. Het geregeld gebruiken van losse snaren, ook bij het spelen in hogere posities, maakt dat je niet te ver wegloopt van de juiste stemming.
wel philip,
misschien is dat wel mijn vraag:
wanneer beslis je horizontaal te spelen en wanneer verticaal?
ik hoor inderdaad wel verschil tussen de D op de A-snaar
en de D op de E-snaar,
maar wanneer kies je voor het geluid van de snaar (verticaal spelen)
en wanneer voor het gemak (horizontaal spelen)?
houdt mingus dus rekening met het gemak of het spelen op 1 snaar?
dat vind ik ook raar: als ik zelf speel hoor ik het verschil
van een loopje over verschillende snaren en een loopje op 1 snaar,
maar opnames van een contrabas is toch iets anders.
soms vraag ik me dan af: is het wel nodig om verticaal te spelen?
biedt de weg van het gemak dan niet virtuozere mogelijkheden?
Ja, dat is een interessante vraag. Al weet ik niet precies wat je bedoelt met virtuoos spelen. Snel spelen? Ik bedoel: je kunt heel snel spelen in één positie, maar als je in één positie alle toonladder noten wil gebruiken, lukt dat alleen in de laagste posities en dan moet je er losse snaren bij gebruiken, wat de boel echt ophoudt als je door de geluidsbarrière wilt gaan. Dan is het makkelijker om verticaal te spelen. Als ik dus een snel stukje toonladder wil spelen, doe ik dat altijd verticaal. Als dat niet hoeft, speel ik horizontaal. Ik heb op beide manieren gestudeerd en ik kan nu snel op beide manieren. Ik pluk trouwens altijd, en plukkend vind ik het helemaal niet erg om een bepaalde noot daar te pakken waar ik het het makkelijkste vind; dat zou ik niet vinden als ik ook streek, dat vind ik een groter verschil in klank, maar dat doe ik dus niet. Als je plukt, vind ik het beter als je zoveel mogelijk speelt zoals het makkelijk voor je is. En ondertussen lekker door blijven oefenen, zodat alles makkelijk wordt.
het zal inderdaad aan het oefenen liggen.
want ik gebruik de losse snaren, zoals adriaan het zo mooi zegt, als referentie.
ik bezit geen absoluut gehoor en in de hogere regionen is dat gevaarlijk.
ik vroeg me eigenlijk ook af philip, als je het over het thema hebt (door de bas gespeeld):
bedoel je dan dat de bas ook gewoon het melodietje speelt of een begeleidingsloopje?
dus speelt de bas de noten die bv. in the realbook staan of volgt de bas het akkoordenschema?
Met het thema bedoel ik inderdaad de melodie zoals die in de realboeken staat. De harmonie volgen noem ik begeleiden. Ik gebruik zelf ook vaak losse snaren als referentie als ik studeer hoor. Maar als je samenspeelt, hoeft dat natuurlijk niet; dan is er altijd wel een andere muzikant (bijv. pianist of gitarist) die als referentie kan dienen.
Bij de horizontale speelwijze speel je zoveel mogelijk in één positie als de noten het toelaten. Lekker rustig en overzichtelijk, zonder dat gespring van de linkerhand (in het geval van rechtshandige bassisten). Gewezen basgitaristen zonder klassieke opleiding (zoals ik) pakken het meestal zo aan.
De laatste tijd dwing ik mezelf in mijn oefenuurtjes om zoveel mogelijk volgens de verticale benadering te spelen om mijn grenzen te verleggen. (Ik speelde heus niet altijd volgens de verticale benadering, maar wel heel vaak.) Het mooie van de verticale benadering is, dat het het makkelijkste is als je een loopje improviseert om, vooral als het om een snel loopje gaat, alle tonen van de desbetreffende toonladder te gebruiken, want je wilt natuurlijk de positie waarin je zit wel benutten en allebei de noten spelen die mogelijk zijn op dat moment. Dit contrasteert met wat makkelijk is als je snel wilt spelen in één positie. Dan sla je gewoon wat noten over. Dus als je bijvoorbeeld een snel loopje wilt spelen in A mineur en je wijsvinger staat op de A op de E snaar, zul je gebruik maken van de noten A B D G A C en D (van laag naar hoog).
Idealiter laat je je natuurlijk leiden door wat je in je hoofd hoort en niet door wat makkelijk is voor je vingers. Maar ja, de werkelijkheid is toch dat wij bassisten daar niet altijd even consequent in zijn en soms (of moet ik zeggen vaak?) voor de makkelijkste weg kiezen. De weg om dit probleem van het kiezen van de makkelijkste weg op te lossen, is volgens mij zo bedreven worden, dat alles makkelijk wordt. Want uiteindelijk klinkt muziek het allerbeste als we volgen wat we in ons hoofd horen en niet als we spelen wat makkelijk is. Deze overtuiging heb ik al heel lang en die drijft me er voortdurend toe om mijn techniek te verbeteren. Hoe beter mijn techniek, hoe beter ik kan spelen wat zich in mijn hoofd afspeelt.
Het levert me veel op, die afstemming op de verticale benadering tijdens mijn oefenuurtjes. Natuurlijk is het niet de bedoeling dat ik mezelf op die manier afstem als ik live speel: zoals ik al probeerde te zeggen, wordt mijn spel pas muziek als ik speel wat ik in mijn hoofd hoor en mijn hoofd trekt zich niets aan van dit theoretische verhaal. Maar het grappige is dat ik allerlei melodische ontdekkingen doe door deze afstemming en al die ontdekkingen maken vervolgens deel uit van wat zich tijdens een improvisatie in mijn hoofd afspeelt of gaat afspelen. Mijn mogelijkheden worden dus flink uitgebreid!
Beste Duurt, leuk dat je dit blijkbaar weer onder de aandacht wilt brengen. Toch verwacht ik nog een commentaar van je of zoiets!
Even een update; oefenen op verticaal spelen heeft me vreselijk veel opgeleverd. Ik roets over mijn C snaar (jaja, ik heb een hoge C snaar) alsof het niets is tot ver in de duimposities. Ik leer nu ook om hetzelfde te kunnen op mijn andere snaren, al vraag ik me af of het zinvol is om het op andere snaren te leren dan mijn G snaar en/of mijn D snaar, aangezien supersnelle noten de neiging hebben om als een brei te klinken als je lager komt.
Haha! Dat geeft mij weer voer voor een andere discussie en voor de poll op de homepage over snel spelen op een contrabas!
Hoho, op mijn hoogste snaren vind ik het dus wel heel zinvol. Die komen kristalhelder door! Laten we niet het kind met het badwater weggooien.
Wat wel leuk is, is dat je, als je heel snel speelt op de laagste snaren, het echt kunt laten donderen. Dat spettert en grijpt je bij de strot, vind ik. Het is een effect dat ik nog niet gehoord heb bij andere contrabassisten, dus mogelijk ga ik jullie daarmee verrassen. Nu ik dit zeg, blijkt waarschijnlijk vanavond al dat de halve wereld dit doet (sinds zeer kort), zo gaat het meestal. Aan de andere kant: het valt technisch niet mee om het voor elkaar te krijgen, dus misschien breng ik hier iets nieuws. ik heb het nog niet vastgelegd op CD, maar met de volgende CD van het Philip Baumgarten Trio gaat dat zeker lukken, want het zit sinds kort vast in mijn spel. Dat moet je horen!
PS: nu ik dit hier zeg, is het effect natuurlijk dat ik collega contrabassisten op een (prachtig) idee breng. Goed zo! Do it! Hoog tijd dat de mogelijkheden van de contrabas maximaal worden uitgebuit!
Ik merk dat snel spelen op de laagste snaren bij nader inzien helemaal niet een brei hoeft te worden. Als ik die noten technisch goed speel (wat een hele kunst is), komen ze eigenlijk glashelder door. Toch een kwestie van oefenen dus.
