Alles wat met bassen te maken heeft is welkom!
Op de website van www.jimstinnett.com raadt Jim in één van zijn practice tips aan om te oefenen met een eierwekker. Een leerling van hem, basgitarist Steven Gregory, heeft dat uitgewerkt en noemt dat ‘laser practicing’, oefenen zo scherp als een laser. De gebundelde straal laserlicht kan door dingen heensnijden waar ongebundeld licht niet doorheen komt. Op www.bassmusicianmagazine.com schreef hij er een column over. Hieronder vertel ik hoe ik de ideeën daaruit zelf toepas.
Het basisidee is, dat oefenen pas effect oplevert wanneer je het gefocust doet. Alleen door gericht bezig te zijn kun je iets leren.
Om te oefenen neem je een uur, waarin je geen mails beantwoordt, telefoon aanneemt of de notificaties op je smartphone bekijkt. Voordat je gaat oefenen leg je van tevoren klaar wat je nodig hebt, zodat je niet tijdens het oefenen nog iets moet printen, muziek uit een tas moet pakken, een mp3-speler moet opzoeken, de batterij die je voor je tuner had gekocht erin doen, een potlood slijpen, etc. Dat leidt allemaal af als je het tussendoor moet doen. Wat je nodig hebt, leg je allemaal op een plank of tafel. Op je lessenaar zet je alleen de muziek neer waar je op dat moment mee bezig gaat.
Stel, dat je vijf dingen hebt die je wilt leren. Na stemmen en warming-up van vijf minuten, ga je die vijf dingen doen, en je besteedt aan ieder ervan tien minuten. Na die tien minuten houd je op, je noteert in een schrift wat je hebt gedaan met een paar opmerkingen, en gaat verder met het volgende. Tien minuten om iets te oefenen, een minuut om wat op te schrijven en nieuwe muziek te pakken. Dat vijf keer en je hebt een uur gespeeld.
De truc van deze benadering is, dat je die tien minuten met de timer van je mobiel (of een niet tikkende wekker) instelt, en dan na tien minuten ophoudt. Niet na het signaal het stuk afmaken, of het niet gelukte riffje nog één keer overdoen: gewoon ophouden. Als je na een afgesproken tijd iets toch nog even overdoet omdat het nog niet goed zit, dan geef je jezelf onbewust mentaal een soort straf. De mentale verzekering dat je na tien minuten echt ophoudt, maakt dat je in die tien minuten effectief zult leren. Je werkt dus met vijf even lange blokken. Als je voor een lastig stuk een langer blok plant, dan prent je jezelf onbewust in: dit is moeilijk, en dan is dat de associatie die altijd bij dat stuk blijft hangen. Gewoon vijf even lange tijdsblokken, dus.
Lukt een stuk of een leerdoel na die tien minuten nog niet? Dan ga je niet een nieuwe ronde van tien minuten ermee door, maar ga je gewoon verder met je nieuwe onderwerp.
Het is goed om voor iedere ronde tien tot vijftien minuten te nemen. Dat is een natuurlijke aandachtscurve, die je met wat oefening moet kunnen opbrengen. Langer lukt niet en dan neemt het leereffect af. Het is ook overzichtelijk om vier of vijf dingen te nemen waar je aan wilt werken. Meer is ontmoedigend, minder vind ik onbevredigend.
Heb je meer tijd? Dan begin je het rondje opnieuw. Als je anderhalf uur hebt om te oefenen en je hebt vijf dingen waar je aan werkt, dan ga je dus niet met vijf blokken van 17 minuten werken. Je oefent een uur en daarna neem je twee of drie van de doelen uit dat uur waar je nog een half uur aan werkt. Heb je twee uur om te oefenen, dan doe je de ronde van vijf blokjes twee keer, etc.
Bij mij zou een oefensessie er zo uit kunnen zien:
0. Vooraf: mail met bijlage printen met nieuwe akkoordzetting die ik kreeg. Alle muziek klaarleggen waar ik aan werk. Strijkstok harsen.
1. Stemmen en warming-up (5 min.).
2. Intonatie. Toonladder spelen voor zuiverheid. Eén toonladder uit het derde deel van Rabbath, met verschillende vingerzettingen. Strijken en letten op zuiverheid. (10 min.)
- Noteren: Toonladder van F gespeeld over drie oktaven; boek en strijkstok wegleggen (1 min.).
3. Toonladders/akkoorden combinatie. Oefenen op de manier van het Jazz handbook van J. Aebersold, p. 9. Autumn Leaves. (10 min.)
- Noteren: Autum Leaves, eerste vijf noten van de toonl. bij de akkoorden. Volg. keer drieklanken. Autumn Leaves weer in de map stoppen. (1 min.)
4. Nieuw stuk ‘P.M.V.’ van de gitarist gekregen. Melodie doorspelen. Van langzaam tot in tempo (en ondertussen memoriseren). Structuur van het stuk bekijken (10 min.)
- Noteren: P.M.V., melodie. Tempo=80. Vlg. keer tot 120 en akkoorden. Bijstemmen. (1 min.)
5. Repertoirestuk. Killer Joe. Begeleidingsakkoorden opnemen op mp3-speler. (10 min.)
- Noteren: Killer Joe, begeleiding opgenomen. Vlg. keer oefenen solo. Mp3-speler en muziek wegleggen. (1 min.)
6. Repertoirestuk: Impressions. Oefenen op solo. Metronoom erbij. (10 min.)
- Noteren: NB tempo vasthouden. Muziek weg. (1 min.)
60 min. lekker gewerkt!
Het lijkt misschien heel schools om zo met een timer te werken. Maar vreemd genoeg maakt dat je mentaal vrijer. Je hoeft niet steeds jezelf te beoordelen: moet ik hier nog aan werken, moet ik hier nog tijd aan besteden… En daardoor ben je mentaal dichter bij de stof waar je mee bezig bent.
Regelmatig moet ik het oefenen beperken tot een half uur spelen; dat vond ik eerst maar frustrerend weinig, maar door dat gericht in te vullen speel ik nu met meer plezier.
Ben je er goed in om lang en gericht aan een stuk te werken? Dan kun je natuurlijk ook best een uur aan één stuk besteden. Maar ook dan doe je dat in blokken van 10-15 min., met bijv. de blokjes: melodie zuiver en in tempo (vlg. keer: in een andere toonsoort…); akkoorden/toonladders van het stuk; begeleiding opnemen; solo oefenen; solo of begeleiding op een heel andere manier (strijken, alleen duimpositie, latin i.p.v. swing, een snaar of een noot weglaten, etc.).
Veel plezier met oefenen toegewenst, en een niet te warme zomer, om lekker te spelen!
Ik ben toevallig begin dit jaar op een zelfde manier gaan studeren, met een supervette aanvulling:
Tijdens het doen van de oefening die je wil doen, observeer je super goed waar het fout gaat. Ik noteer het gelijk. Zo krijg je bijvoorbeeld bij een bepaalde toonladder dat de intonatie van een van de noten altijd net niet goed is (b.v. de sprong van C met de pink naar D met de wijsvinger).
Vervolgens is dat hetgene waar ik bewust op moet letten als ik de tweede keer de toonladder speel, of misschien hoef ik de toonladder niet te spelen maar gewoon alleen de sprong oefenen.
Het concept erachter is dat je niet de dingen hoeft te spelen die toch wel goed gaan, maar juist moet focussen op de dingen die fout gaan. Er bestaat niet zoiets als 'op de automatische piloot oefenen', maar juist als je bewust oplet bij iedere noot die je speelt kan je leren.
(tip overigens gelezen in het boek 'moonwalking with einstein', aanrader!)
