Ik was een topic over een alternatief staartstuk gestart en de discussie daarin waaierde uit over wat je nog meer bij een contrabas zou kunnen en moeten veranderen.
Ik geloof dat de contrabas nog niet uitontwikkeld is.
In een vorige eeuw moest een contrabas vooral luid klinken en met de toen gebruikte darmen snaren moest de oplossing worden gezocht in grote klankkasten.
Met de huidige snaren en geluidsversterking kun je niet alleen heel andere speeltechnieken gebruiken, maar ook andere bassen bouwen.
En met alle vervoersproblemen van een bas in een vliegtuig, is de de vraag om goed klinkende bassen met een gering gewicht groot.
Veel contrabasspelers zijn op de contrabas gekomen via de basgitaar. Zij voelen zich wel bij een kleinere hals, waarbij ze een halve toon meer kunnen grijpen vanuit één positie. Ook hebben ze minder behoefte aan een gebogen toets, die alleen nodig is om te kunnen strijken.
Net als bij een gitaar zie je ook wel rompen waar aan de linker bovenkant een hap is genomen, om gemakkelijker met de arm bij hoge posities te kunnen.
Heel radicaal zijn sommige moderne EUB's, waar je speelt op een soort veredelde stok met snaren en een geluidselement.
Kortom, er is van alles mogelijk bij contrabassen.
Ik ben verknocht aan hout en geniet van de sierlijke vormen van een contrabas. Maar vanuit die positie vind ik het wel boeiend om eens wat te vernemen over heel andere contrabasopvattingen. Wie reageert er of laat eens een filmpje zien met heel andere benaderingen? Laten we het bij dit topic beperken tot de fysieke bouw van de contrabas en de speltechnieken ergens anders bespreken.

Iets kan ik wel bijdragen aan deze discussie, want ik heb al flink geëxperimenteerd met de toets en de stand van de snaren. Omdat ik toch niet strijk, heb ik een vrijwel vlakke toets op mijn Cosi contrabas laten zetten. De toets is vergelijkbaar met die van een basgitaar, maar dan veel groter natuurlijk. Heerlijk speelt dat voor me, maar strijken is er niet meer bij natuurlijk.
Ik dacht eerst dat de snaren ook wel dichter bij elkaar zouden kunnen staan als je toch niet strijkt. Dat blijkt niet zo te zijn. In eerste instantie had ik mijn Predrazzini bas om laten bouwen tot een vijfsnarige, terwijl het van huis uit een viersnarige was. Die snaren zaten nu dus dichter bij elkaar. Heel irritant spelen was dat; blijkbaar is het toch wel zo lekker om je vingers van je rechterhand flink te laten wapperen als contrabassist. Ik heb de Pedrazzini dus maar weer in de oude staat herstelt. Kostte al met al een bom duiten, dat mislukte experiment. Maar mijn experiment met de toets van de Cosi is dus een groot succes.
Ik moet zeggen dat de kast een heerlijk referentiepunt is voor de zuiverheid. Alles wat er aan tonen in de buurt van de kast zit, kan ik heerlijk zuiver spelen omdat ik weet waar de noten zitten in vergelijking met de kast. Als die ontbreekt (zoals bij menig EUB) wordt het toch lastiger.

Ik had al wat opties genoemd bij de post over het staartstuk maar ik vind dit een interessant onderwerp omdat er zelf eerder ook al eens over nagedacht heb. Als ik kijk naar het gebruik van de contrabas in de jazz en de blues dan vallen twee dingen op.
1) Bij elk optreden wordt de contrabas versterkt middels elementen die op of vlak boven de bas zitten en middels een zware versterker plus luidspreker.
2) Er wordt nagenoeg alleen maar getokkeld; mensen die al een strijkstok bij zich hebben zie ik die alleen maar gebruiken voor een lange noot aan het einde van een ballad.

Als je het instrument toch versterkt dan is het voordeel van een grote klankkast maar beperkt en kun je die veel kleiner maken. Als je toch niet strijkt dan kun je de uitsparingen voor de strijkstok aan de zijkant van de kast weglaten.

Ik ben geen voorstander van een EUB waar helemaal geen klankkast aan zit omdat je dan alleen het snaargeluid versterkt en omdat je dan als je thuis in je eentje oefent altijd je versterker nodig hebt. Ik heb een fretloze basgitaar en een akoestische basgitaar en ik pak de akoestische basgitaar geregeld maar de fretloze gebruik ik alleen maar voor repetities in een band.

Stel nu eens dat we een contrabas ontwerpen met de mensuur van een basgitaar (of iets groter) en met een klankkast zonder uitsparingen die ongeveer het halve volume heeft van dat van een 3/4 bas. Hij moet wel zo breed zijn dat hij gewoon tegen je middel rust en er moet een lange pin aan zitten zodat de hals op een confortabele hoogte afgesteld kan worden. De hals kan bijna vlak zijn. Dit instrument wordt nog veel kleiner dan een 1/2 contrabas en is daarom ook veel gemakkelijker te vervoeren. Als de juiste elementen gebruikt worden hoeft de versterkte klank niet slechter te zijn als die van een versterkte normale contrabas.

Als er geen uitsparingen voor de strijkstok aan de zijkant zitten dan kun je de kast de vorm van een ellips geven die aan de bovenkant vloeiend over gaat in de hals. Ik denk dat een ellipsvormig boven- en onderblad de tonen van de snaren veel beter versterkt dan dat voor de vorm van de huidige contrabas het geval is en dat je daarom met een veel kleiner kastvolume kunt volstaan om toch dezelfde versterkingsfactor te krijgen. Een ellipsvormige kast is veel gemakkelijker en goedkoper te maken dan de kastvorm van de huidige contrabas en daardoor wordt deze nieuwe contrabas ook veel goedkoper, zelfs als hij van massief hout gemaakt zou worden.

Dan krijg je toch zo'n bas waar Dave Holland op speelt, lijkt me. Daar kun je nog op strijken ook.
Zie http://www.youtube.com/watch?v=uLV5agIET3w&feature=related
Klinkt nog niet een beroerd. De baby bass, die vaak gebruikt wordt in de salsa, heeft denk ik ongeveer het model dat jij bedoelt, zie
http://www.wikizic.org/Ampeg-Baby-Bass-1964/gallery-1.htm
Die bassen klinken gek genoeg veel meer als een EUB dan de bas waar Holland op speelt. Ze hebben wel een geinig percussief geluid, wat natuurlijk de reden is dat hij vaak bij salsa wordt gebruikt. Maar voor jazz vind ik zo'n bas niet geschikt.
Ik ben zelf nogal gehecht aan mijn klankkast: thuis repeteer ik altijd akoestisch en dan vind ik de sound en het volume dat ik nu heb prachtig. Bovendien repeteer ik vaak met akoestische formaties en dan laat ik mijn versterker thuis (als er geen drummer bij zit).

Met een kortere mensuur kun je waarschijnlijk ook gebruik maken van basgitaarsnaren? Er staat dan minder minder spanning op, en daardoor kun je de constructie van de romp ook nog weer lichter uitvoeren.

Ik ben ook benieuwd naar jullie mening over de vorm van de eindpin. Behalve de rechte pin heb je ook de gebogen eindpin uit de Rabbathschool, de zgn. Laborie-eindpin. Het gewicht en de kanteling van de bas vang je met je heupen op, zodat je niet met je duim het gewicht hoeft te houden. Dat is vooral een voordeel voor het zware, klassieke model contrabas. Maar als we nu toch een contrabas van de toekomst ontwerpen, waarom dan ook niet een hele andere pin? Ik zie bij sommige EUB'en een soort driepootconstructie. Zie bijv. http://thinkns.com/instruments/systems.php#end. Geeft dat meer vrijheid of beperkt het je? Roept u maar.

Die Ampeg Baby Bass heeft een metalen kam als ik het goed zie: http://www.thebasspalace.com/product_info.php?cPath=28&products_id=182. Wat vind je daar van?

Ook interessant! Misschien draagt die metalen kam inderdaad bij aan het percussieve karakter van de baby bass – en klinkt dat instrument dus minder percussief als de kam van hout is. Anders is die bas trouwens m.i. onbruikbaar voor lyrische muziek.

Wat ik graag veranderd zou zien is een contrabas die niet alleen naar voren projecteert maar ook naar de bespeler toe. Dus een klankgat aan de bovenkant o.i.d.
M'n contrabas gaat hard genoeg om akoestisch te spelen maar ikzelf hoor er eigenlijk het minste van.

Ik heb zelf ook een EUB maar er gaat toch niets boven een resonerende klankkast tegen je aan. Alles wat je weglaat geeft me toch een kaal gevoel zal ik maar zeggen.

Dus ik ben erg conservatief op dat gebied blijkbaar....

De bas van Dave Holland en de Ampeg Baby Bass hebben toch beiden uitsparingen voor een strijkstok. Ik denk dat men verwacht dat de bas beter verkoopt als hij toch nog behoorlijk op een gewone contrabas lijkt en misschien is dat ook wel zo. Maar als je echt iets wilt maken dat in een vliegtuig mee te nemen is en dat toch nagenoeg hetzelfde klinkt al een gewone contrabas dan zul je op iets heel anders uitkomen.
Als deze nieuwe ellipsvormige bas werkelijk qua klank zou voldoen dan zal men misschien accepteren dat hij een sterk afwijkende vorm heeft. Maar om dit aan te tonen moet je een ontwerp maken en een prototype bouwen en daar voel ik me niet toe geroepen.

De bas van Holland is ontworpen om zo het vliegtuig mee in te kunnen en dat kan dan ook zonder extra kosten. Die uitsparing is fijn voor strijkers, wij niet-strijkers hebben er geen last van lijkt me. Hij klinkt echt nagenoeg hetzelfde als een gewone contrabas, luister maar op youtube. Ik heb hem live versterkt meegemaakt (klonk prima), akoestisch niet. Hij zal wel minder volume hebben dan een gewone bas, vermoed ik.

Het al of niet te vervoeren in een vliegtuig is maar één aspect dat telt. Wat is trouwens het criterium wanneer ze hem wel of niet willen meenemen en hangt dat niet ook van de maatschappij af? En gaat hij dan mee in het ruim of als handbagage?

Het gaat er gewoon om of je niet iets veel kleiners kunt maken als je er van af ziet dat er op gestreken kan worden en als je af ziet van de normale mensuur van een 3/4 of een hele bas. Ik denk nog steeds dat er een versterkt goed klinkende bas te bedenken moet zijn met ongeveer de afmetingen van een cello en dat dat voor elk soort transport zo zijn voordeel heeft.

Het gaat om 2 dingen bij het vervoer van de bas in het vliegtuig: de omvang en het gewicht. Inderdaad verschilt het nogal van maatschappij tot maatschappij wat ze mee willen nemen. Bassen op het formaat van een cello zijn er al, voor kinderen. Er zijn namelijk ook 1/2 contrabassen en zelfs 1/4 bestaat.

Vanavond ben ik naar een concert van het kwartet van Deborah Carter geweest in café Van Bracht in Aarle Rixtel. De bassist, Mark Zandveld, speelde daar op een speciale EUB, een Takamine B12. Dit is een akoestische fretloze basgitaar waar een lange pin onder zit zodat hij als een EUB gespeeld kan worden. Info over deze basgitaar is te vinden op: www.takamine.com/archive/acoustic/b10 Mark Zandveld geeft een beoordeling van deze basgitaar op: www.bgra.net/2004/review.php?id=43&type=abg

Het geluid van deze basgitaar zit tussen dat van een echte contrabas en van een fretloze basgitaar in. Ik vond het best goed klinken. De speeltechniek lijkt op die van een contrabas alleen worden alle vier de vingers van de linker hand gebruikt. Ik heb er in de pauze even akoestisch op gespeeld maar ik kon niet goed horen hoe hij dan klinkt omdat er nogal wat lawaai was. Veel volume zat er akoestisch niet in. Volgens Mark is dit het beste wat er te krijgen is als het niet groter mag zijn dan een forse basgitaar. Het ding kostte ongeveer 2500 dollar. Hij heeft hem al een jaar of zeven en heeft de pen verlengd omdat die op kleine Japanners afgestemd was.

Er zit standaard een piëzo element in de kam maar Mark had ook nog een extra piëzo onder de kam geplaatst (die hij vanavond niet gebruikte). Hij gebruikt zwarte nylon snaren.

Dat het met een dergelijke toch tamelijk kleine klankkast al heel aardig gaat is voor mij een aanwijzing dat het met een dikkere en misschien wat bredere kast nog veel beter moet kunnen.