Ik heb er al eens een basles aan besteedt (basles 34), maar de laatste tijd lijkt het wel alsof het een steeds belangrijker inzicht wordt dat je mannelijke en vrouwelijke energieën heel bewust kunt aanspreken. Vrouwelijke energie staat voor onze meer lyrische, emotionele, gevoelige kant, terwijl mannelijke energie eerder stoer, stevig en ritmisch is. Het een is niet beter dan het andere, maar wel raak ik er steeds meer van doordrongen dat het erom gaat dat je beide energieën kunt aanspreken op het moment suprême. Dus als je een gevoelige, lyrische solo speelt in een ballade maak je op de eerste plaats gebruik van vrouwelijke energie. Als je een stevig ritme wilt neerzetten en/of flink tekeer gaan gebruik je op de eerste plaats mannelijke energie. Wat me de laatste tijd opvalt, is dat veel muzikanten de neiging hebben om de nadruk te leggen op een van deze energieën met veronachtzaming van de andere (vaak op onbewust niveau). Dat vind ik een verarming. Een psychisch gezond mens kan beide energieën aanspreken en (jazz)muzikanten horen dat dus ook te kunnen.
Ik speel de laatste tijd als trompettist veel mee met allerlei jamsessies die in de omgeving van Eindhoven georganiseerd worden. Ik speel zelf het liefst mooie ballads maar de waardering van de ritme sectie en van het publiek is over het algemeen groter bij het stevigere werk. Er is een neiging om nummers te snel en te hard te spelen. Mannen zijn bij jamsessies ook altijd ver in de meerderheid, vooral op blaasinstrumenten.
Een vergelijkbaar effect treedt op bij de concerten die ik de laatste tijd bezocht heb. Vooral zeer goede pianisten hebben de neiging om een waterval van noten te produceren wat ontzettend knap is omdat er geen foute noot tussen zit maar ik mis vaak het contrast met een langzaam nummer waar juist de geraffineerde akkoordenopeenvolging en de dynamiek de kick geeft.
Tijdens de laatste Jazz in Duketown speelde Angelo Verploegen nummers van de vrouwelijk pianist Soo Cho (uit Korea) en dat was een verademing.
Vrouwelijke energie is dus emotioneel, gevoelig, lyrisch en met oog voor details. Mannelijke energie is meer: hier ben ik, ik neem mijn plaats in de wereld in en dat is mijn natuurlijke recht.Een paar extremen: aan de vrouwelijke kant staat bijvoorbeeld New Age muziek. Aan de mannelijke kant bijvoorbeeld Death Metal. Ook in de jazz kun je die energieën goed horen – misschien minder duidelijk als in de zojuist gegeven voorbeelden, maar toch. De school van Tristano speelt voornamelijk met vrouwelijke energie. Denk aan Warne Marsh en Paul Desmond (om er een paar te noemen) en zet dat af tegen Dexter Gordon, die duidelijk met veel meer mannelijke energie speelt. Bij Charlie Parker, Miles Davis en John Coltrane zijn die energieën perfect in evenwicht. Ik moet zeggen dat ik zelf het liefst luister naar zulke musici, maar dat zal bij iedereen verschillend zijn. Het evenwicht is er als musici op momenten waarop dat toepasselijk is uit beide energieën kunnen putten. Charlie Parker speelt bijvoorbeeld met veel meer vrouwelijke energie als hij Loverman speelt dan als hij Donna Lee speelt.
Hetzelfde geldt eigenlijk voor de twee filmpjes van Pot, Baumgarten & Friends die ik van de week op youtube heb gezet en waarnaar de links op de homepage staan: Some Son wordt met duidelijk meer mannelijke energie gespeeld dan Nectar, dat vooral met vrouwelijke energie wordt gespeeld.
Het maakt overigens niet uit of de musici vrouwelijk of mannelijk zijn, maar of ze in staat zijn om van beide energieën gebruik te maken. Leonieke Vermeer, de pianiste van het Philip Baumgarten trio, maakt bijvoorbeeld even makkelijk gebruik van mannelijke als van vrouwelijke energie in haar spel.
Ik kan me uit de Algemene Muziektheorie van Willemze herinneren (maar ik schrijf het uit het hoofd, want ik kan het boek zo snel niet vinden) dat hij ergens schrijft over mannelijk en vrouwelijk metrum en ritme. Vrouwelijk is bijv. met een opmaat. En zo zijn er nog wat meer kenmerken.
Ik wil dus maar zeggen dat het een onderscheiding is die ook in de klassieke muziek gebruikt wordt, en dat onderstreept de observatie van Philip.
Het is wel grappig, want toen hij postte moest ik gelijk aan de filmpjes van het Baumgarten trio denken dat op de homepage staat vermeld en vooral het pianospel van Leonieke. Mannelijk vind ik daarin het opvullen van maten met akkoorden, ook bij het begeleiden, vrouwelijk het open laten van een begeleiding. En dat kan ze inderdaad alle twee geweldig.
Ik heb vandaag basles 34, over mannelijk en vrouwelijke energieën weer eens aangevuld. Ik ben een voor mijn gevoel aan een nieuw leven als bassist begonnen door mijn recente ontdekkingen en inzichten hierover. Ik vind deze sprong heel opwindend en ben razend nieuwsgierig wat deze ontdekkingen me de komende tijd gaan opleveren – ook omdat ik merk dat ik er bijna dagelijks verder mee kom. Spannend!
