Beste mede-bassisten,

Ik zit al een tijdje met de volgende vraag:
Wat is de invloed van de vorm van de rug van een contrabas op de klank. Met vorm bedoel ik ofwel een rechte rug, zoals bij een gamba, ofwel een ronde rug zoals bij een viool.

groeten,
Tim

Interessante vraag, maar ik vrees dat daar heel moeilijk een eensluitend antwoord op te geven is. Hoe beschrijf je een klank eigenlijk? Klank is iets heel subjectief. Soieso verschilt de klank tussen 2 bassen al behoorlijk veel, zelfs al zijn ze gelijkaardig van bouw. Je zou al 2 identiek dezelfde bassen met alleen een verschilend achterblad moeten langs elkaar zetten om het verschil goed te horen, en dan is nog maar de vraag of de conclusie hiervan voor elk ander instrument opgaat.

Dit klankverschil is volgens mij veel subtieler dan het klankverschil tussen andere snaren bijvoorbeeld.

Ik vond net een interessante link over het verschil in klank tussen 6 verschilende materialen van stel-wieltjes van een kam van een contrabas.

http://iwk.mdw.ac.at/Forschung/english/dbb/dbb.htm

Interessante link, niet gedacht dat een stelwieltje zo'n invloed kan hebben.

Maar als je kijkt op bv. http://www.kolstein.com/instruments/bass/index.shtml merk je dat er echt wel massa's verschillende vormen en maten van contrabassen bestaan...

Bestaat er zoiets als een ideaal model contrabas voor jazz. In mijn geval rijk aan overtonen (knor), lange sustain en een mooi volume. Of is het gewoon afwachten tot je de contrabas tegenkomt die net die klank heeft die je zoekt.

Gek genoeg kunnen vioolbouwers nooit voorspellen hoe hun instrument zal gaan klinken als ze eraan beginnen. De vorm en de houtsoort bieden ook nauwelijks houvast. Als dat zo zou zijn, zou de wereld vergeven zijn van violen die ongeveer zo klinken als een Stradivarius en dat is dus niet zo. Er zijn allerlei bassen gebouwd van verschillende vorm die prachtig klinken en een heleboel bassen met precies dezelde vorm die vreselijk klinken. Niet te benijden, die contrabasbouwers; een contrabas bouwen is een enorme klus (veel tijdrovender dan bijvoorbeeld een viool bouwen) terwijl de uitkomst heel onzeker is ...

Ik zou denken dat het inderdaad niet mogelijk is om de aard van de klank gelijk te verbinden aan een basisvorm (gambavorm of cellovorm).
Het voordeel van de cellovorm lijkt me dat de bovenkant iets glooiender is, en dat je daardoor gemakkelijker met je linkerhand in hoge posities kunt komen.
Het nadeel van de cellovorm vind ik dat er aan de zijkant zulke sierlijke, gekrulde randen zitten. Die zijn kwetsbaar wanneer je je instrument veel op zijn zijkant zet op het podium, of bij het versjouwen in een auto. De puntjes breken gemakkelijk af. De gambavorm is daarbij iets minder kwetsbaar.
De gambavorm heeft iets stoers en archaïsch. Ik vind dat wel wat hebben. Je laat zien dat je wat anders in handen hebt dan een uitvergrootte cello.
Ik had eerst een triplexbas met gambavorm en nu een houten bas met cellovorm. De laatste klinkt stukken beter, maar dat ligt niet aan de vorm.

Ik heb weleens gelezen dat de vorm van de achterkant vooral de projectie van het geluid beinvloed. Dus een rond achterkant zorgt ervoor dat het geluid meer naar voren afstraalt. Een platte achterkant straalt minder af naar voren en geeft dus meer volume voor de bassist zelf. De platte achterkanten zijn daarom meer geschikt voor jazz en de ronde voor klassiek.

Maar als het allemaal zo willekeurig is of en bas een goede bas wordt of een slechte zou dat betekenen dat Stradivarius niet meer dan een soort Guus Geluk was .
Er zijn toch goede en slechte bouwers, dus het eindresultaat moet te voorspellen zijn. De goede basbouwer weet immers de juiste keuzes te maken. Wellicht dat het om zaken gaat die voor leken zoals wij (ik althans) niet goed te bevatten zijn, maar er moeten do's & don'ts gelden bij het bouwen van een contrabas. En die beperken zich vast niet tot het setje snaren dat je erop legt.

Je hebt natuurlijk helemaal gelijk, er zijn echt een aantal dingen die vioolbouwers wél weten; welk hout ze willen gebruiken, welk model voor hun het beste werkt, hoe ze de onderdelen het best in elkaar kunnen zetten, de zaak afwerken, welke lak ze het beste kunnen gebruiken. Maar daarnaast krijg ik sterk het idee dat ze allemaal hun leven lang met wisselend succes proberen te doorgronden hoe ze het instrument superieur (of gewoon beter) kunnen laten klinken. Je hebt bijvoorbeeld het probleem van dode plekken, meestal is er wel een plaats op de hals waar de contrabas even (veel) minder goed klinkt. Bij een goed instrument is die plek nog prima aan te horen of zelfs niet of nauwelijks aanwezig, maar hij kan ook vreselijk storend zijn. Ik heb een bas in handen gehad van een bekende contrabasbouwer die op dat moment al meer dan 30 contrabassen had gebouwd, die een internationale reputatie heeft en van wie ik de naam niet ga noemen, die zo'n plek had dat je die contrabas nooit zou willen hebben.

Nog even over de discussie vlakke bodem (gambamodel) of gewelfde bodem (cellomodel): ik kwam een website tegen waar een complete dissertatie op staat van iemand die het akoestische verschil heeft bestudeerd. Natuurlijk met Duitse Gründlichkeit geschreven: 'Akustische Studien zum flachen- und gewölbten Kontrabassboden'. Daar kunnen wij met onze forumpraat niet tegenop! Zie www.awbmusic.com/acoustics/diss/bassboden.htm .
Ik vat het werk van de Herr Doktor maar even samen. Allereerst bekijkt de auteur het vanuit het perspectief van de bouwer. Die laat zich bij zijn keuze leiden door smaak, traditie, wens van de klant. Akoestisch gezien geeft een vlakke bodem een iets direktere klank, iets meer 'gefocust'. Bouwtechnisch zitten er aan het bouwen met een vlakke bodem wel wat meer problemen vast. Een vlakke bodem is makkelijker te bouwen, maar er komen sneller scheuren in.
Vervolgens heeft de auteur ook nog een rondje langs bassisten gemaakt. Daar komt eigenlijk niets uit. De auteur zegt eigenlijk dat er zoveel factoren zijn (de ruimte, smaak, prijsvoordeel) die het luisteren bepalen, dat er geen oordeel mogelijk is. Ook een leuke conclusie van hem: de klank van de bas is zo laag voor het menselijk gehoor, dat er eigenlijk geen goed oordeel mogelijk is.
Als je inderdaad alle factoren optelt (bas, snaren, pickup, versterker, ruimte, temperatuur, vochtigheid, je eigen houding en speelniveau), kun je er volgens mij geen zinnig woord over zeggen, omdat er teveel factoren een rol spelen.
Maar met die laatste zin zou je de helft van de discussies op dit forum kunnen afkappen. En dat zou toch eigenlijk zonde zijn...

Theo,

Heel wat contrabassisten worstelen met de vraag: hoe een goede klank verkrijgen. In dat opzicht zet deze studie je terug met beide voeten op de grond! Het is namelijk heel subjectief/persoonlijk en het hangt van zo veel dingen af, dat je moeilijk echte regeltjes kan definieren. Ikzelf ben daarom niet geneigd mee te discusiereren over wat/wie/waar/hoe iets beter klinkt. Mijn eigen contrabas bijvoorbeeld: gisteren vond ik die lekker klinken, maar verleden week had ik hem liefst in de kachel gesmeten... zo beroerd klonk ie. Zelfde instrument - zelfde persoon - andere temperatuur en kamer-acoustiek... Jaja, ik hou wel van dit soort studies...

"Mijn eigen contrabas bijvoorbeeld: gisteren vond ik die lekker klinken, maar verleden week had ik hem liefst in de kachel gesmeten... zo beroerd klonk ie."

Ik had een reply willen geven met exact deze text, maar je bent me voor.
De laatste tijd heb ik doorgaans een wereldgeluid. Maar afgelopen maandag in Enschede kwam er zo'n ratel uit, dat ik er de lucifers bij wilde houden. Nou stonden we nogal "compact" op het podium gepropt, dus misschien was dat een oorzaak. Bovendien was het nogal fris (in de buitenlucht). Ik heb 'm deze week verder nog niet echt aangepakt, maar het zou me niets verbazen als hij het nu weer doet zoals hij de laatste tijd deed.

Ik heb zelf het idee dat het geluid zo op te krikken valt, dat je ook in de akoestisch allerberoerdste situaties nog acceptabel blijft klinken op de contrabas. Het lijkt erop alsof de aanschaf van mijn nieuwste versterker me dit oplevert, want daar heb ik nu een paar keer mee gespeeld onder afgrijselijke voorwaarden (veel glas, beton en zeil in de ruimte) terwijl ik toch perfect bleef klinken. Al durf ik nog niet te hard te juichen, ik heb er nog maar zes of zeven optredens mee gedaan. Maar toch: ik heb altijd die vreselijke omstandigheden gezien als maatstaf of er nog iets moest gebeuren met mijn geluid en dat lijkt me nu de hoofdprijs op te leveren. We zullen zien.

Over welk versterker spreek je dan?
het heeft ook veel te maken met de soort microfoon of piezo die gebruikt.
Ik zou tss. hier en twee jaar een ander contrabas willen kopen , maar hoe moet je daar in gods naam aan beginnen.Soms zie ik het bos door de bomen niet meer.

Alweer een post van me van 3 jaar geleden, dus ondertussen heb ik jaren gespeeld op deze installatie. Ik speel op een Hevos 400D met twee boxen en ben nog steeds laaiend enthousiast over deze vinding. Het mooie van dat ding is dat hij niet kleurt en alleen maar weergeeft, wat toch een belangrijke stap is op weg naar mijn einddoel om precies mijn akoestische geluid door de versterker te horen, maar dan harder. En inderdaad, het element speelt ook een belangrijke rol. Ik heb net een Schertler gekocht, een soort microfoonsysteem, dat dus een mic geluid geeft maar niet gauw schijnt rond te zingen (wat bij andere mic systemen een ramp is). We zullen zien.